Mẹ Hiền Của Em

 

Tuesday, 20 August 2024

Ngày xưa đi học lớp nhì, thầy cho bài tập làm văn, “mô tả mẹ của em”, thầy còn nói tiếp: tả mẹ thì chỉ nói mẹ hiền thôi, cho dù mẹ ở nhà có dử thì cũng chỉ nói mẹ hiền nhé. Mà tôi cũng không gọi mẹ hay “me” hay “mạ” mà gọi là “má”.

Tự nhiên nhớ lời ông thầy mà tôi còn nhớ tên là thầy Mậu người nói giọng Bắc kỳ. Vì ở nhà mẹ tôi là người nói từ sáng tới tối, hay la mắng đám con của mình ở nhà, kể cả “cha đám trẻ” luôn là chuyện thường ngày. Kể cả 2 chị con nuôi và người làm công trong nhà cũng bị má la khi họ sai trái. Má tôi cầm roi quất con vài cái là chuyện thường, cho nên bài văn đó không biết nói sao cho ra “mẹ mình là mẹ hiền”. Lúc đó nghĩ Mẹ hiền đâu có đánh chưởi con cái nhỉ ???. Bây giờ thì nghĩ mẹ chỉnh đốn con cái bằng vài roi hay la mắng cho con trở nên tốt là mẹ hiền đó. Ngay cả chỉnh đốn ông chồng vài lời và giữ cho ông đi đường ngay nẻo phải, không sa vào “tứ đỗ tường” - là nghiện cờ bạc, rượu chè, gái gú, ma tuý- là vợ hiền đó chứ. Lúc đó còn bé đâu biết gì, nhưng cũng không thể nói thật là má nói nhiều lời dử lắm....cuối cùng tôi chỉ mô tả mẹ mình làm nghề gì, khi ra ngoài mặc gì và về nhà đi chợ nấu bếp...và đọc bài văn của cô bạn ngồi sát bên cạnh tôi bắt được vài gợi ý từ bài văn đó mà nhớ vài chuyện khi tả mẹ mình: giỏi giang, nhanh nhẹn, chữa bệnh ai cũng lành cả, má là y tá và chủ tiệm thuốc tây mà. Mà không thể nói như cô bạn mô tả mẹ cô là bà mẹ hiền ốm ốm gốc miền nam, thường mặc áo bà ba đơn giản và nói năng rất dịu dàng nhỏ nhẹ. Tôi không tả cách nói năng của má mình luôn. Cũng quên không biết mô tả má tôi gương mặt tròn trắng, và mập mạp trông phúc hậu và sang như mấy phu nhân nào đó trong tỉnh hay tìm má tôi nói chuyện và chữa bệnh, hay tìm má tâm sự nhiều chuyện ăn gì uống gì, chích thuốc gì giữ gìn nhan sắc sức khoẻ....Rất nhiều chuyện không dám nói, mà mấy bà coi con nít chúng tôi khi nào cũng quanh quẩn bên má “là không đáng kể”, cho nên cứ gặp má tôi là nói tự nhiên lung lung chuyện người lớn. Mỗi lần như vậy má tôi phải nói chúng tôi đi chỗ khác, ra sân hay qua nhà bác chơi.

Tôi nghĩ tả mẹ ăn mặc thì các bà Việt Nam hay mặc áo bà ba với quần xa tanh đen. má tôi không hề mặc áo bà ba. Chỉ có bà ngoại tôi giống như bài văn cô bạn tả mẹ cô vậy. Bây giờ nhớ lại bà ngoại tôi luôn luôn mặc áo bà ba màu rất nhả nhặn là màu ngà hay nâu hay đen, luạ hoa văn chìm trong vải gọi là “lụa vân”. Bà ngoại cao gầy thon thả, bà không hề la mắng con cháu bà nói năng nhỏ nhẹ dịu dàng. Bà ngoại thực hiền hoà hay im lặng khi cần mới nói. Bà ngoại nấu nướng từ tốn cẩn thận và khéo léo những món miền biển Phan Thiết Mũi Né. Người giống bà ngoại có lẽ là dì tôi. Còn má tôi thì khác hẳn, ngay cả nấu nướng cũng khác bà ngoại. Má tôi nấu bít tết khoai tây chiên dòn và xàlách cho cha tôi ăn kèm một ly rượu chát đỏ là chuyện bình thường. Thêm vài món ra-gu gì đó ăn với bánh mì....Má tôi mặc kín đáo nhưng áo kiểu màu sắc nhẹ nhàng, Má ở nhà mặc quần đen vải xoa Pháp chứ không phải vải lãnh đen như bà ngoại, nhưng ra ngoài là quần tây thẳng nếp. Khoát áo len đẹp, hay áo lông, áo măng tô hay áo khoát rất khéo tiệp màu rất có phong cách tây phương hơn đông phương. Cũng nhiều khi mặc áo dài gấm hay xoa Pháp hoa văn đủ màu trang nhả rất là Việt Nam. Tóc bà ngoại thì búi gọn và luôn luôn như vậy 1 kiểu, nhưng tóc mẹ tôi là tóc phi dê uốn chải quăng úp ra hay úp vô ngang cổ. Tóc rất đẹp và kiểu cọ nhưng không có tóc dài. Cha tôi còn đòi dạy cho má tôi lái xe để tự lái chiếc xe traction đen đi lại từ tiệm tới nhà và từ nhà tới tiệm, nhưng ý kiến của cha bị trở ngại không thực hiện được mà ông luôn phải làm tài xế cho vợ con cả đời. Lý do là má sanh liên tục cách năm là có 1 em bé, hoặc là mỗi năm liên tiếp đều có em bé mới oa oa ra đời. Bụng cứ bự hoài và bận rộn với tiệm thuốc, bệnh nhân. Không còn thì giờ tự mà học lái xe. Tôi nghĩ lại nới thấy ba tôi nói chuyện má tôi phải tự biết thêm kỹ năng lái xe là hai người thật có đầu óc mới mẻ và thực dụng. Mà các bà bạn của ba má ở ĐàLạt khi di cư tới Cali vẫn tự lái xe đi chợ khi đã 80 tuổi, bác M còn chở tôi và má tôi đi dạo phố, đi thăm viếng các chuà trong vùng. Hẹn gặp các bà khác tại Phước Lộc Thọ cùng đi mua sắm....mà rất thích mua vòng tay vòng cổ, bông tai, dây chuyền vàng thật. Kết quả bây giờ tôi còn có mấy món trang sức vàng 18 cara nhờ đi theo lòng vòng trong chợ PLT với mấy bác và má tôi.

Mà ba tôi không dạy được cho má tôi lái xe thì thôi đi. Ba còn dạy tôi bài tập lái xe đầu tiên. Ba cho tôi điều khiển vô lăng xe khi cho tôi ngồi trong lòng ba. Ba điều khiển tay ga tay số, chân đạp trong khi tôi hai tay điều khiển vô lăng theo lời ba. Khi quẹo phải khi quẹo trái, sau khi bẻ vô lăng xong phải trả tay lái lại cho xe đi thẳng...Hai cha con vui vẻ học và dạy lái xe mà ba nói sẽ dạy mẹ biết lái xe trong tương lai nữa. Đương nhiên là dạy thiệt chứ không như dạy con gái lái xe chung với ba cho vui đâu. Đó là hạnh phúc cha con chỉ có một lần trong đời thôi.

Nhưng nhiều chuyện đã xảy ra trong cuộc sống, nhiều chuyện má tôi cũng không cần phải học và tự làm như chuyện tự lái xe. Không lái xe nhưng bà đi khắp nơi bằng xe vì có tài xế chuyên nghiệp và ba lo rồi. Đi xa quá thì còn có máy bay. Và lần đi xa cuối cùng là bà nói với tôi sau khi dẫn bà đi gặp bác sĩ gia đình. Má đau bệnh mệt mỏi không muốn sống nữa, muốn qua Cali thăm mấy người con trai rồi chết là mãn nguyện. Vậy là tôi phải chuyển lời cho người em trai và má tôi sang đó sống “cực khổ” vì phải ra vô tới 4 cái bệnh viện và mỗi tuần phải tới clinic lọc máu 3 lần cho tới khi bà qua đời. Bây giờ ba má cũng cùng yên nghĩ trong nghiã trang gần nhà các người em, và nhớ má thì bay tới Orange County California và thăm cả ba má và cả nhà các người con trai của ba má.

Má tôi từ thuở bé được ông bà ngoại bắt buộc đi học, gần nhà không có trường thì cho qua tỉnh khác học cho tới khi có nghề nghiệp y tá. Trong khi con gái thời của má ít người đi học lắm, đó là may mắn cho chúng tôi. Nhờ đó mà má làm việc có thu nhập tốt để nuôi con cùng chồng. Má tôi từ làng Mũi Né đi tới Đà Lạt. Theo chồng về quê chồng ở làng Truồi, chuyển tới vùng kinh tế mới Quảng Đức, rồi dọn tới Trại Mát Đà Lạt. Di cư tới Canada và mất ở California. Gian nan đi tới đi lui nữa vòng trái đất cũng chỉ tìm nơi bình an cho thế hệ sau là con cháu có được nơi sống tốt đẹp bình an, giáo dục tốt mà thành người hữu dụng và có đời sống lương thiện và hạnh phúc thật sự. Cho nên chúng tôi phải sống tốt chính là trả hiếu cho cha mẹ nơi thiên đường.

Cầu nguyện mười phương chư Phập độ trì cho cha mẹ bình an ở niết bàn.

Tạ ơn ba má.

*******

Tôi năm lớp nhì tiểu học – là lớp 4 bây giờ- được cho đề bài luận tả “mẹ hiền của em”. Bài văn đó tới bây giờ mới viết để nhớ ngày mất của má tôi sau ngày Vu Lan 2 bữa tại bệnh viện ở California năm 2010. Khi thấu hiểu thế nào là “mẹ hiền của em” và đời má muôn vạn hy sinh khổ cực cho chồng con thì má cũng đi xa mãi mãi rồi.

17 tháng 7 âm lịch.

When I was in fourth grade, my teacher gave me an essay assignment, “Describe your mother”, and he continued: when describing your mother, just say “mother was kind”, even if your mother at home was fierce, just say “mother was kind”. And I didn’t call my mother “mẹ” or “me” or “mạ” but “má”.

Suddenly I remembered the words of the teacher whose name I still remember, Mr. Mậu, who spoke with a Northern accent. Because at home, my mother was the one who talked from morning to night, often scolding her children at home, even “the children’s father” was a daily occurrence. Even my two adopted sisters and the housekeeper were scolded by my mother when they did something wrong. It was normal for my mother to whip her children a few times, so I didn’t know how to say in that essay “my mother was a kind mother”. At that time, I thought that a kind mother doesn’t beat or scold her children, right???. Now, I think that a mother who disciplines her children with a few whips or scolds them to become good was a kind mother. Even correcting her husband with a few words and keeping him on the right path, not falling into the "four walls" - gambling, drinking, womanizing, drugs - was a good wife. At that time, I was still a little girl and didn't know anything, but I couldn't say that my mother said a lot of bad things....in the end, I just described what my mother did for a living, what she wore when she went out, and when she came home, she went to the market and cooked...and reading the essay of my friend sitting next to me, I caught a few hints from that essay and remembered a few things when describing my mother: talented, agile, cured everyone, my mother was a nurse and a pharmacy owner. But I can't say like my friend described her mother, a gentle, sickly mother from the South, often wearing a simple "áo bà ba" and speaking very softly and gently. I didn't describe my mother's way of speaking. I also forgot to describe my mother's round, white face, and plump, looking kind and noble like some ladies in the province who often came to my mother to talk and treat illnesses, or to confide in her about what to eat and drink, what injections to take care of their beauty and health.... There were many things that they did not dare to say, but the ladies consider us children always hanging around my mother "insignificant", so whenever they met my mother, they naturally talked about adult things. Every time like that, my mother had to tell us to go somewhere else, to the yard or to my uncle's house to play. I think that when describing their mother's clothes, Vietnamese women often wear a "áo bà ba" shirt with black satin pants. My mother never wore a "áo bà ba" shirt. Only my grandmother was like the essay that my friend wrote about her mother. Now that I think about it, my grandmother always wore a " áo bà ba" shirt in a very elegant color, ivory or brown or black, with a pattern hidden in the fabric called "silk clouds". My grandmother was tall, thin and slender, she never scolded her children and grandchildren, she spoke softly and gently. My grandmother was very gentle and quiet when necessary. My grandmother cooked slowly, carefully and skillfully the dishes of Phan Thiết Mũi Né coastal region. The person who resembles my grandmother was probably my aunt. My mother was completely different, even her cooking was different from hers. My mother cooked steak, fried potatoes and salad for my father to eat with a glass of red wine, which was normal. Add some ragu to eat with bread... My mother dressed modestly but in light-colored shirts. At home, she wore black pants made of French silk, not Vietnamese xa tanh -black silk- like my grandmother, but when going out, she wore straight-cut trousers. She wore beautiful sweaters, or fur coats, overcoats or jackets that were very cleverly matched in color, very Western in style rather than Eastern. She also often wears a long dress – áo dài- made of brocade or French silk with colorful patterns, very elegant and very Vietnamese. My grandmother's hair was neatly tied up and always in the same style, but my mother's hair was a goatee curled and combed, either facing out or facing down at the neck. Very beautiful and stylish hair but no long hair. My father also wanted to teach my mother to drive so that she could drive the black Traction car from the shop to home and from home to the shop, but his idea was hindered and he had to be the driver for his wife and children all his life. The reason was that my mother gave birth every other year, or every year in a row, a new baby was born. Her belly was always big and she was busy with the pharmacy and patients. There was no time to learn to drive by herself. I think back to when I heard my father talk about my mother having to learn more driving skills, they were really innovative and practical people. And my parents' friends in Da Lat when they immigrated to Cali still drove themselves to the market when they were 80 years old, my mother's friend Mrs. Mười also took me and my mother for a ride around town, to visit the temples in the area. She made an appointment to meet other ladies at Phước Lộc Thọ mall to go shopping together... and they really liked to buy bracelets, necklaces, earrings, and real gold chains. As a result, I now have some 18-carat gold jewelry thanks to following around PLT market with my mother's friend and mother.

But my father could not teach my mother to drive, so that was fine. My father also taught me my first driving lesson. He let me control the steering wheel while sitting on his lap. He controlled the throttle, the gears, and the pedals while I used both hands to control the steering wheel according to my father's instructions. When turning right, when turning left, after turning the steering wheel, I had to return the steering wheel to make the car go straight... Father and daughter happily learned and taught how to drive, and my father said he would teach my mother how to drive in the future too. Of course, he taught her for real, not like teaching his daughter to drive with him for fun. That is a father-daughter happiness that only happens once in a lifetime.

But many things happened in life, many things my mother did not need to learn and do by herself, such as driving. She did not drive but she went everywhere by car because she had a professional driver and my father drove her. If she went too far, she could fly by airplane. And the last time she went far, she told me after taking her to see the family doctor. She was sick and tired and did not want to live anymore, she wanted to go to Cali to visit her sons and then die to be satisfied. So I had to tell my younger brothers, and my mother went to California and lived a "hard life" because she had to go to 4 hospitals and had to go to the clinic for dialysis 3 times a week until she passed away. Now my parents are also resting in the cemetery near my younger brothers' house, and when we misses my mother, we flies to Orange County, California to visit both of them and their sons' families.

My mother was forced to go to school by my grandparents since she was little, and if there was no school near her house, she was sent to another province to study until she became a nurse. While few girls in my mother’s generation went to school, that was fortunate for us. Thanks to that, my mother worked and had a good income to help her husband raise her children. My mother went from Mũi Né village to DaLat. She followed her husband to his hometown in Truồi village, moved to the new economic zone of Quảng Đức, then moved to Trại Mát DaLat. She immigrated to Canada and died in California. She traveled back and forth halfway around the world to find a peaceful place for the next generation, so that her children and grandchildren could have a good and peaceful place to live, a good education to become useful people, and have a truly honest and happy life. Therefore, we must live well to repay our parents in heaven.

Pray to the Buddhas of the ten directions to bless our parents to be at peace in nirvana.

Thank you, Mom and Dad.

*******

I was in “lớp nhì” grade of elementary school - now grade 4 - and was given an essay topic describing “my kind mother”. I wrote this essay just now to remember the day my mother passed away after Vu Lan Day 2 days at the hospital in California in 2010. When I understood what “my mother” was and how much sacrifice and hardship she had made for her husband and children, she had gone away forever.

17th of the 7th lunar month.